سیاتیک به معنای آسیب یا تحریک عصب سیاتیک است که از قسمت باسن/ گلوتئال شروع می شود.
سیاتیک درد عصبی ناشی از آسیب یا تحریک عصبی سیاتیک است که منشا آن ناحیه کمر/گلوتئال است.
سیاتیک در واقع از 5 ریشه عصبی تشکیل شده که دو تا از آن ها از ناحیه کمری نشات گرفته و اسپین کمری نام دارند و سه تا از بخش پایانی ستون فقرات موسوم به ساکروم (استخوان خاجی) می آیند.
این پنج ریشه عصب به هم می رسند و عصب سیاتیک راست و چپ را به وجود می آورند.
در طرف از بدن شما یک عصب سیاتیک از باسن به سمت پاها امتداد دارد و دقیقا زیر زانو تمام می شود.
سپس این عصب به اعصاب دیگری منشعب می شود و این اعصاب تا پایین پا یعنی انگشتان پا ادامه می یابد.
در موارد نادر این عصب آسیب جدی می بیند که به آن را سیاتیک می نامند و اصطلاح سیاتیک به طور معمول برای توصیف هر دردی که از قسمت پایین کمر ایجاد شده و تا پاها ادامه دارد به کار می رود.
تحریک، التهاب، فشار و یا متراکم شدن عصب در کمر همگی باعث ایجاد درد می شوند.
اگر شما به این بیماری مبتلا هستید، در خفیفی را در مسیر عصب سیاتیک احساس می کند که این در هر جایی مثل پایین کمر، باسن و پایین پاها احساس می شود.
گاهی نیز ضعف عصلانی در پا ، بی حسی و احساس سوزن سوزن شدن ناخوشایند در پا و انگشتان گزارش می شود.
درد سیاتیک چگونه است؟
افراد به دلایل مختلف ، تعاریف متفاوتی از درد سیاتیک ارائه می دهند.
بعضی آن را حس سوزش یا تیرکشیدن توصیف می کنند و بعضی آن را مثل شوک الکتریکی، دردی شدید و منقطع می دانند.
درد گاهی مداوم است و گاهی گذراست.
به علاوه در پاها شدیدتر از کمر احساس می شود.
ایستادن یا نشستن طولانی مدت می تواند شدت درد را افزایش دهد.
حرکات ناگهانی پرفشار مثل سرفه و عطسه نیز می تواند درد را بدتر کند.
آیا سیاتیک در هر دو پا اتفاق می افتد؟
سیاتیک معمولا هر بار فقط یک پا را درگیر می کند با این حال احتمال درگیری دو پا وجود دارد.
همه چیز به محل اعمال فشار به عصب در امتداد ستون فقرات بستگی دارد.
سیاتیک به صورت ناگهانی اتفاق می افتد یا بروز آن با گذشت زمان انجام می شود؟
سیاتیک به طور ناگهانی یا تدریجی بروز می کند و این مساله به علت وقوع آن بستگی دارد.
گاهی فتق دیسک دردی ناگهانی را به وجود می آورد.
آرتروز ستون فقرات با گذشت زمان و تدریجا اتفاق می افتد.
آیا سیاتیک بیماری شایعی است؟
سیاتیک یک بیماری بسیار شایع است.
حدود 40% مردم آمریکا در طول زندگی خود این بیماری را تجربه می کنند.
کمر درد سومین دلیل شایع مراجعه مردم به مراکز درمانی است.
ریسک فاکتورهای سیاتیک
آسیب دیدگی یا صدمه قبلی: آسیب کمر یا ستون فقرات بیشتر شما را در معرض ابتلا به سیاتیک قرار می دهد.
سن
با افزایش سن بافت استخوان و دیسک های ستون فقرات دچار ساییدگی می شوند.
آسیب و فشار ناشی از تغییرات و جابجایی استخوان، دیسک و رباط احتمال آسیب عصبی را افزایش می دهد.
اضافه وزن
ستون فقرات شما مثل یک جرثقیل عمودی است.
عضلات وزنه هایی هستند که حالت تعادل را برقرار می کنند.
وزنی که در جلوی بدنتان تحمل می کنید همان چیزی است که ستون فقرات(جرثقیل) باید بلند کند.
هرچه وزنتان بیشتر باشد، عضلات کمر( وزنه های متعادل کننده) باید بیشتر کار کنند و این مساله می تواند به کشیدگی پشت، درد و مشکلات کمر بیانجامد.
عدم برخورداری از هسته قوی
هسته همان عضلات کمر و شکم هستند.
هرچه هسته قوی تر باشد، فشار کمتری به کمر وارد می شود.
برخلاف مهره های سینه ای که از سمت قفسه سینه نیز حمایت می شوند، تنها پشتیبان کمر ماهیچه ها هستند.
فعالیت شغلی
اگر شغل شما به گونه ای است که باید بار سنگینی را جابه جا کنید یا مدت زمان طولانی بنشینید بیشتر در معرض ابتلا به سیاتیک قرار دارید.
وضعیت نامناسب بدن در هنگام ورزش و وزنه برداری
حتی اگر شما به لحاظ فیزیکی فعال و دارای تناسب اندام باشید، در صورت عدم حفظ وضعیت مناسب در هنگام انجام فعالیت های ورزشی باز هم در معرض آسیب سیاتیک هستید.
دیابت
دیابت احتمال آسیب عصبی و سیاتیک را افزایش میدهد.
آرتروز
استئوآرتریت می تواند با صدمه به ستون فقرات، اعصاب را در معرض آسیب قرار دهد.
سبک زندگی غیرفعال
نشستن برای مدت طولانی و عدم تحرک و انعطاف پذیری، با افزایش خطر ابتلا به سیاتیک همراه است.
استعمال دخانیات
نیکوتین موجود در تنباکو علاوه بر صدمه به بافت نخاعی باعث تضعیف استخوان ها و ساییدگی دیسک های مهره ای می شود.
علت سیاتیک
سیاتیک به دلایل مختلفی اتفاق می افتد:
- فتق یا لغزندگی دیسک که به ریشه عصب فشار می آورد شایع ترین علت سیاتیک است.
حدود 1 تا 5 درصد کل آمریکایی ها یک بار در زندگی خود لغزش دیسک را تجربه کرده اند.
دیسک بالشتکی است که بین مهره های ستون فقرات قرار دارد.
فشار به مهره با ایجاد یک مرکز ژله مانند در دیسک باعث بروز فتق یا هرنی می شود.
در این هنگام فتق روی عصب سیاتیک فشار می آورد.
- بیماری دیسک دژنراتیو به معنای سایش طبیعی دیسک های بین مهره ای است
با سایش دیسک ها ، ارتفاع آن ها کاهش می یابد و در نتیجه مجاری عصبی باریک می شوند(تنگی مجرای نخاعی).
- تنگی مجری نخاعی به باریک شدن غیر طبیعی کانال نخاع گفته می شود.
با این باریک شدن فضای موجود برای طناب نخاعی و اعصاب کاهش می یابد.
- اسپوندیلولیستزیس به معنای لغزش یک مهره است به طوری که مهره مورد نظر دیگر در راستای مهره بالایی قرار ندارد و دهانه خروجی عصب را باریک می کند.
استخوان نخاعی گسترش یافته بر عصب سیاتیک فشار وارد می کند.
- آرتروز: با افزایش سن و ایجاد خارهای استخوانی (لبه های دندانه دار استخوان) اعصاب کمر تحت فشار قرار می گیرند.
- آسیب به ستون فقرات یا عصب سیاتیک
- تومورهای موجود در کانال نخاعی که عصب سیاتیک را فشرده می کنند.
- سندرم پیریفورمیس بیماری است که در اثر گرفتگی یا سفتی عضله پیریفورمیس، عضله کوچکی که در عمق باسن قرار دارد، اتفاق می افتد.
در این حالت عصب سیاتیک تحت فشار و تحریک قرار دارد.
این سندرم یک اختلال عصبی عضلانی غیر معمول به شمار می رود.
- سندرم دم اسب بیماری نادر اما جد است که باندل عصبی انتهای طناب نخاعی موسوم به دم اسب را درگیر می کند.
این سندرم باعث درد پایین پا، بی حسی اطراف مقعد و از دست دادن کنترل روده و مثانه می شود.
علایم سیاتیک
- درد متوسط تا شدید در ناحیه کمر، باسن و پایین پا
- بی حسی یا ضعف کمر، باسن و پایین تنه
- دردی که با حرکت بدتر شود.
- احساس سوزن سوزن شدن ساق و کف پا و انگشتان
- از دست دادن کنترل روده و مثانه( به دلیل سندرم دم اسب)