با انواع سردرد آشنا شوید

بسیاری از ما با  درد ضربان دار، ناراحت کننده و دیوانه کننده سردرد آشنا هستیم.

سردرد انواع مختلفی دارد که در این مقاله ده مورد از آن را بررسی می کنیم:

• سردرد تنشی
• سردرد خوشه ای
• سردرد میگرنی
• سردرد آلرژیک یا سینوسی
• سردرد هورمونی
• سردرد کافئین
• سردرد تحرکی
• سردرد ناشی از فشار خون بالا
• سردرد عودکننده
• سردرد پس از سانحه

بنا به گفته سازمان جهانی بهداشت تقریبا همه ما هرچند وقت یک بار دچار سردرد می شویم.

اگرچه می توان سردرد را به عنوان درد در هر ناحیه از سرد تعربف کرد، علت، مدت و شدت این درد در انواع مختلف سردرد متفاوت است.

در بعضی موارد سردرد به فوریت پزشکی نیاز دارد. اگر علاوه بر سردرد یکی از علایم زیر را داشتید، فورا به پزشک مراجعه کنید:

• گرفتگی گردن
• راش های جلدی
• اگر حس می کنید این بدترین سردردی است که تا حالا داشتید.
• استفراغ
• سرگیجه
• لکنت زبان
• تب 38 درجه و بالاتر
• فلج در هر قسمت از بدن و از دست دادن بینایی

اگر سردرد شما شدت کم تری دارد، ادامه مطلب را بخوانید تا به شما بگوییم چطور باید انواع مختلف سردرد را بشناسید و برای تسکین علایم چه کاری باید انجام دهید.

شایع ترین سردردهای اولیه

سردردهای اولیه زمانی بروز می کند که درد در سرتان ایجاد شود به عبرت بهتر سردرد شما ناشی از چیزی که بدنتان با آن سروکار داشته، مثل بیماری یا آلرژی، نیست.

این سردردها می توانند اپیزودیک یا مزمن باشند:

• سردردهای اپیزودیک هرچند وقت یکبار یا اغلب اوقات اتفاق می افتند.

 مدت زمان این سردردها از سی دقیقه تا چندساعت متغیر است.

• سردردهای مزمن پایدارترند، بیشتر روزهای هفته اتفاق می افتند و گاهی تا چند روز ادامه دارند.

در این موارد یک برنامه کنترل درد لازم است.

سردردهای تنشی

احساس سرگیجه و درد سراسری در ناحیه سر نشانه سردرد تنشی است.

 این درد ضربان دار نیست و شاید با تندرنس یا حساسیت درد در اطراف گردن، پیشانی، پوست سر یا عضلات شانه نیز همراه باشد.

هرکسی ممکن است دچار سردرد تنشی شود که اغلب در نتیجه استرس به وجود می آید.

داروهای مسکن بدون نسخه (OTC) بهترین گزینه برای کاهش درد هستند:

• آسپرین
• ایبوپروفن(ادویل)
• ناپروکسن(Aleve)
• استامینوفن و کافئین مانند سردردهای تنشی اکسدرین

اگر داروهایOTC تاثیری نداشت، ممکن است پزشک داروهای دیگری را تجویز کند.

ایندمتاسین، ملوکسیکام(Mobic)و کتورولاک از جمله این داروهاست.

وقتی سردرد تنشی مزمن شود برای شناسایی محرک سردرد اقدام متفاوتی انجام می شود.

سردردهای خوشه ای

سردردهای خوشه ای با سوزش و درد شدید و منقطع مشخص می شوند.

 این درد به طور همزمان اطراف یا پشت یک چشم یا طرف صورت احساس می شود.

گاهی اوقات تورم، قرمزی، گرگرفتگی و تعریف نیز مشاهده می شود.

گرفتگی بینی و اشک از دیگر علایم این بیماری است.

این سردردها به صورت مجموعه ای اتفاق می افتند و حدود 15 دقیقه تا 3 ساعت طول می کشند.

بیشتر افراد روزانه حول یک ساعت مشخص، یک تا چهار سردرد را تجربه می کنند.

 پس از رفع سردرد، سردرد بعدی به زودی شروع می شود.

مجموعه سردردهای خوشه ای ممکن است روزانه یا ماهانه باشند.

در ماه های بین سردرد، افراد عاری از علایم هستند.

سردردهای خوشه ای بیشتر در بهار و پاییز دیده می شوند. به علاوه در مردان شایع تر است.

پزشکان دقیقا نمی دانند علت سردردهای خوشه ای چیست اما با روش های موثر درمان علایم آشنا هستند.

پزشک ممکن است برای تسکین درد، اکسیژن درمانی، سوماتریپتان (Imitrex) یا بی حس کننده موضعی ( لیدوکائین) تجویز کند.

پس از تشخیص، پزشک در تهیه برنامه پیشگیری از بیماری به شما کمک می کند.

 کروتیکواستروئیدها، ملاتونین، توپیرامات(توپامکس) و مسدودکننده های کانال کلسیمی می توانند باعث بهبود بیماری شوند.

میگرن

درد میگرن به صورت ضربان شدید و عمقی سر است که می تواند روزها ادامه داشته باشد.

 این سردرد به طور قابل توجهی توانایی انجام امور روزمره را کاهش می دهد.

میگرن ضرباندار و معمولا یک طرفه است.

 مبتلایان به سردردهای میگرنی معمولا به نور و صدا حساسند.

 گاهی نیز تهوع و استفراغ اتفاق می افتد.

بعضی میگرن ها با اختلالات بینایی همراهند.

تقریبا از هر 5 نفر یک نفر قبل از شرود سردرد این علایم را تجربه می کند.

این علایم که با عنوان اورا شناخته می شود به صورت زیر بروز می کنند:

• نور براق
• شراره های نورانی
• خطوط زیگ زاگ
• لکه‌ها یا ستاره‌های کورسوزن
• نقاط کور

گزگز در یک طرف صورت یا در یک بازو و مشکل تکلم نیز از جمله علایم اورا است.

علایم سکته شبیه علایم میگرن است پس اگر هریک از این علایم جدید برایتان اتفاق افتاد فورا به پزشک مراجعه کنید.

حملات میگرنی ممکن است در خانواده شما هم رخ دهد یا با سایر بیماری های سیستم عصبی همراه باشد.

زنان در مقایسه با مردان 3 برابر بیشتر در معرض ابتلا به میگرن قرار دارند.

احتمال بروز میگرن در افراد مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه بیشتر است.

فاکتورهای محیطی خاص از قبیل اختلال خواب، کمبود آب بدن، حذف برخی از وعده های غذایی، بعضی غذاها، نوسانات هورمونی و تماس با مواد شمیایی از عوامل شایع میگرن هستند.

اگر داروهای OTC درد میگرن را در طول حمله تسکین ندهد، پزشک برای شما تریپتان تجویز می کند.

 تریپتان ها داروهایی هستند که علاوه بر کاهش التهاب، جریان خون مغز شما را تغییر می دهند و به صورت اسپری بینی، قرص و تزریقی موجودند.

گزینه های محبوب عبارتند از :

• سوماتوتریپتان( ایمترکس)
• ریزاتریپتان(ماکسالت)
• ریزاتریپتان(اکسرت)

اگر بیش از سه روز در ماه دچار سردردهای ناتوان کننده می شوید، سردردهایی که چهار روز در ماه شما را از پا می اندازند یا حداقل شش روز در ماه اتفاق می افتند، در مورد مصرف داروهای روزانه برای جلوگیری از سردرد با پزشک مشورت کنید.

بر اساس تحقیقات انجام شده داروهای پیشگیری خیلی کم مصرف می شوند فقط 3 تا 13 درصد مبتلایان به میزان از داروهای پیشگیری کننده استفاده می کنند، حال آنکه بالغ بر 38% به این داروها واقعا نیاز دارند.

پیشگیری از میگرن کیفیت زندگی و بهره وری را به طور چشم گیری افزایش می دهد.

داروهای پیشگیری مفید عبارتند از:

• پروپرانولول (ایندرال)
• متوپرولول (توپرول)
• توپیرامات (توپامکس)
• آمی تریپتیلین

شایع ترین سردردهای ثانویه

سردردهای ثانویه نشانه بیماری دیگری است که در حال حاضر به آن مبتلا هستید.

اگر به طور مداوم دچار این سردردها می شوید، می تواند مزمن باشد.

به طور کلی درمان علت اصلی باعث تسکین سردرد می شود.

سردردهای آلرژیک یا سینوسی

گاهی سردرد در نتیجه یک واکنش آلرژیک اتفاق می افتد.

 در این موارد اغلب درد در ناحیه سینوس و جلوی سر متمرکز است.

سردردهای میگرنی به طور معمول به اشتباه سردرد سینوسی تشخیص داده می شوند.

در حقیقت بیش از 90 درصد سردردهای سینوسی میگرن اند.

افراد مبتلا به الرژی فصلی مزمن یا سینوزیت بیشتر در معرض این نوع سردردها قرار دارند.

سردردهای سینوسی با رقیق سازی مخاط ایجاد کننده فشار سینوسی درمان می شوند.

اسپری های استروئیدی بینی، ضداحتقان های OTC مانند فنیل افرین (سودافید PE) یا آنتی هسیتامین هایی مثل سیتریزین در این زمینه موثرند.

سردرد سینویسی می تواند از علایم عفونت سینوسی باشد.

در این موارد ممکن است پزشک برای از بین برد عفونت و تسکین درد و سایر علایم آنتی بیوتیک تجویز کند.

سردردهای هورمونی

بیشتر زنان سردردهای مرتبط با نوسانات هورمونی را تجربه می کنند.

 قاعدگی، قرص های جلوگیری از بارداری و حاملگی همگی بر میزان استروژن بدن تاثیرگذارند و باعث ایجاد سردرد می شوند.

این سردردها که به طور ویژه با چرخه قاعدگی مرتبطند را میگرن قاعدگی می نامند که دقیقا قبل، حین یا بلافاصله بعد از قاعدگی و هم چنین بین تخمک گذاری رخ می دهند.

داروهای مسکن OTC مثل ناپروکسن یا داروهای تجویزی مانند فرواتریپان (فروا) در کنترل ای درد موثرند.

بر اساس برآوردهای انجام شده حدود 60% زنان مبتلا به میگرن، میگرن قاعدگی را نیز تجربه می کنند بنابراین شاید داروهای جایگزین در کاهش سردردهای کلی ماهیانه نقش داشته باشند.

تکنیک های ریلکسیشن، یوگا، طب سوزنی و رعایت رژیم رژیم غذایی اصلاح شده به پیشگیری از سردردهای میگرنی کمک می کنند.

سردردهای کافئینی

کافئین بر جریان خون مغز تاثیرمی گذارد و مصرف بیش از حد یا ترک کافئین (ترک عادت ناگهانی) می تواند باعث سردرد شود.

 افرادی که میگرن مکرر دارند به دلیل مصرف کافئین بیشتر به سردرد مبتلا می شوند.

وقتی شما به طور مداوم روزانه مغزتان را در معرض مقدار مشخصی کافئین، ماده محرک، قرار دهید در صورت عدم مصرف آن ممکن است به سردرد دچار شوید.

 کافئین شیمی مغز شما را تغییر می دهد و ترک آن باعث تحریک سردرد خواهد شد.

البته این بدان معنا نیست که سردرد  تمام کسانی که مصرف کافئین را کاهش می دهند، بهبود پیدا می کند.

 مصرف کافئین خود را در حد ثابت و معقولی قرار دهید تا از این سردردها دور بمانید.

سردردهای حرکتی

سردردهای حرکتی بلافاصله پس از دوره های فعالیت بدنی شدید اتفاق می افتند.

 وزنه برداری، دو و مقاربت جنسی محرک های متداول ایجاد سردرد حرکتی هستند.

این فعالیت ها با افزایش جریان خون به جمجمه باعث ایجاد سردرد ضربان دار در هر دو طرف سر می شوند.

سردرد حرکتی نباید خیلی طولانی شود.

 این نوع سردرد معمولا ظرف چند دقیقه یا چند ساعت برطرف می شود.

مسکن هایی مثل آسپرین و ایبوپروفن در کاهش علایم موثرند.

اگر سردرد حرکتی دارید حتما به پزشک مراجعه کنید.

شاید در بعضی موارد این نشانه یک بیماری زمینه ای جدی باشد.

سردردهای ناشی از فشار خون بالا

فشار خون بالا می تواند باعث ایجاد سردرد شود این نوع سردرد نشانه یک وضعیت اورژانسی است و زمانی اتفاق می افتد که فشار خون شما به طور خطرناکی افزایش می یابد.

سردرد ناشی از افزایش فشار خون معمولا در هر دو طرف سر رخ می دهد و اغلب با انجام فعالیت بدتر می شود. کیفیت ضربانی داد؛ تغییرات بینایی، بی حسی یا سوزن سوزن شدن، خون دماغ ، درد قفسه سینه یا تنگی نفس از دیگر علایم این سردردهاست.

اگر فکر می کنید به این سردرد مبتلا هستید باید فورا به پزشک مراجعه کنید.

احتمال ابتلا به این سردرد در مبتلای به فشار خون بالا شایع تر است.

این نوع سردردها معمولا خیلی زود پس از کنترل فشار خون برطرف می شوند و تا زمانی که فشار خون تحت کنترل باشد نباید مجددا عود کنند.

سردردهای عودکننده

سردردهای ارجاعی که آن ها را سردرد های ناشی از مصرف بیش از حد دارو نیز می نامند، مثل سردردهای تنشی گیج کننده یا مانند میگرن خیلی شدید هستند.

اگر مرتبا از مسکن های OTC استفاده کنید ممکن است مستعد ابتلا به این نوع سردرد باشید.

مصرف بیش از حد این داروها سردرد را افزایش می دهد نه کاهش!

وقتی بیش از 15 روز در ماه از داروهای OTC نظیر استامینوفن، ایبوپروفن ، اسپرین و ناپروکسن استفاده شود، احتمال ابتلا وجود دارد.

 این سردردها با مصرف داروهای حاوی کافئین هم شایع هستند.

تنها درمان این سردردها قطع مصرف داروهای مسکن است.

اگرچه شاید در ابتدا درد بدتر شود اما بعد از چند روز کاملا فروکش خواهد کرد.

یک روش خوب برای جلوگیری از این نوع سردردها، مصرف روزانه یک داروی پیشگیری کننده است.

سردردهای پس از سانحه

سردردهای پس از سانحه بعد از هر نوع آسیب به سر ایجاد می شوند.

مانند سردردهای میگرنی و تنشی هستند و معمولا 6 تا 12 ماه پس از بروز سانحه ادامه دارند.

می توانند مزمن باشند.

تریپتان ها، سوماتریپیتان، بتابلاکرها و آمی تریپتیلین برای کنترل درد ناشی از این سردردها تجویز می شوند.

چه موقع به پزشک مراجعه کنیم؟

در بیشتر موارد سردردهای اپیزودیک طی 48 ساعت از بین می روند.

 اگر سردرد بیش از دو روز طول بکشد یا شدت آن افزایش یابد باید به پزشک مراجعه کنید.

چنانچه در یک دوره سه ماهه بیش از 15 روز در ماه سردرد دارید، احتمالا به سردرد مزمن دچار شده اید.

حتی اگر می توانید درد را با آسپرین یا ایبوپروفن کنترل کنید، باید برای شناسایی مشکل به پزشک مراجعه کنید.

سردرد می تواند نشانه بیماری های جدی تری باشد و برخی موارد درمان فراتر از داروهای OTC یا خانگی است.