آسیب طناب نخاعی در واقع آسیب به نخاع و نوعی آسیب جسمانی جدی است که تاثیر زیاد و قابل ملاحظه ای بر بیشتر جنبه های زندگی روزمره فرد دارد.
طناب نخاعی دسته ای از اعصاب و بافت های دیگر است که توسط مهره های ستون فقرات محصور و محافظت شده است.
مهره ها استخوان های روی هم چیده شده ای هستند که ستون فقرات را تشکیل می دهند.
ستون فقرات شامل اعصاب زیادی است که از پایه مغز به سمت پایین کشیده شده و به باسن ختم می شوند.
خوب است بدانید که طناب نخاعی مسئول ارسال پیام ها از مغز به تمام بخش های بدن می باشد؛ به علاوه پیام هایی را از بدن به مغز می فرستد.
به دلیل پیام های ارسالی از طریق طناب نخاعی ما قادر به حس درد و حرکت اندام ها هستیم.
اگر طناب نخاعی آسیب ببیند، بعضی یا همه این ایمپالس ها منتقل نمی شوند و در نتیجه فرد قادر به احساس یا حرکت دادن بخش آسیب دیده نیست.
توجه داشته باشید که آسیب نخاع نزدیک گردن معمولا باعث فلج قسمت های زیادی از بدن می شود.
آسیب نخاعی معمولا چطور اتفاق می افتد؟
آسیب طناب نخاعی معمولا در نتیجه یک حادثه غیرمنتظره یا رویدادی خشونت آمیز اتفاق می افتد.
در زیر به برخی از عواملی که باعث آسیب نخاعی می شود، اشاره شده است:
- حمله خشونت آمیز مانند ضربه چاقو یا شلیک گلوله
- شنا در آب خیلی کم عمق و ضربه به پشت
- ضربه هنگام حادثه رانندگی به ویژه ضربه به صورت، سر، ناحیه گردن، پشت یا سینه
- سقوط از ارتفاع
- صدمه به سر یا ستون فقرت حین ورزش
- برق گرفتگی
- پیچش شدید میان تنه
علایم آسیب نخاعی
- مشکل راه رفتن
- از دست دادن کنترل روده و مثانه
- ناتوانی در حرکت دادن دست و پا
- احساس بی حسی یا گزگز گسترده در اندام های انتهایی
- بیهوشی
- سردرد
- درد، فشار و سفتی در ناحیه کمر و گردن
- علایم شوک
- قرارگیری غیرطبیعی سر
در صورت ابتلا به آسیب نخاعی چه اقداماتی ضروری است؟
اگر فکر می کنید خودتان یا شخص دیگری دچار آسیب نخاعی شده است، نکات زیر را مدنظر قرار دهید:
- فورا با 119 تماس بگیرید. هر چه زودتر اقدامات پزشکی باید انجام شود.
- به جز در مواقع اضطراری از حرکت و جابه جایی فرد آسیب دیده اجتناب کنید.
توجه داشته باشید که جابجایی سر مصدوم یا تلاش برای برداشتن کلاه ایمنی از جمله این موارد است.
- فرد را تشویق کنید تا حد امکان بی حرکت و ثابت بماند، حتی اگر احساس می کند که قادر به راه رفتن یا بلند شدن است.
- اگر مصدوم نفس نمی کشد، CPR را اجرا کنید. سر را به عقب خم نکنید بلکه فک را به جلو حرکت دهید.
پس از انتقال فرد به بیمارستان پزشکان معاینات کامل فیزیکی و عصبی را انجام می دهند.
در واقع با این عمل درصد احتمال آسیب و محل آن بررسی و مشخص می گردد.
ابزارهای تشخیص پزشکی شامل موارد زیر است:
- سی تی اسکن
- MRI
- پرتونگاری با اشعه X
- تست پتانسیل برانگیخته که برای ارزیابی سرعت رسیدن سیگنال های عصبی به مغز به کار می رود.
روش های پیشگیری از آسیب نخاعی
از آن جایی که آسیب های نخاعی اصولا به خاطر اتفاقات غیرمنتظره رخ می دهند، بهترین اقدام کاهش خطر است. برخی از اقدامات کاهنده خطر عبارتند از:
- استفاده از کمربند ایمنی در هنگام رانندگی
- کاربرد تجهیزات محافظتی مناسب در هنگام ورزش
- بررسی دقیق محل و عمق آب قبل از شنا
چشم انداز بلند مدت آسیب نخاعی
برخی از افراد بعد از آسیب نخاعی زندگی کامل و پرثمری را سپری می کنند، با این وجود آسیب نخاعی اثرات بالقوه شدید و سختی دارد.
بیشتر افراد برای راه رفتن و حفظ تحرک به وسایل کمکی مثل واکر یا صندلی چرخدار نیاز دارند و حتی ممکن است از گردن به پایین فلج شوند.
این افراد برای انجام فعالیت های روزمره خود به کمک نیاز دارند و یاد می گیرند تا کارها را به شیوه مختلفی انجام دهند.
زخم بستر و عفونت دستگاه ادراری از جمله عوارض شایع آسیب نخاعی است.
به علاوه گاهی بیماران برای رفع این مشکلات تحت برنامه های شدید توانبخشی قرار می گیرند.